Het Eerste presteerste

Presteer, presteerder, presteerst - kent u die uitdrukking?

De overtreffende trap gold voor Het Eerste, dat vrijdag 22 maart in eigen huis het eerste team van de Edese Schaakvereniging mocht verwelkomen. Zowel in sportiviteit als in schaakkracht zijn dit de afgelopen decennia altijd plezierige ontmoetingen geweest, waardoor het Velpse achttal ook nu weer reikhalzend uitkeek naar deze wedstrijd.

De stand in klasse 1D verried dat het een heuse clash zou worden: Ede stond met 8 matchpunten op de eerste plaats, terwijl Velp met een matchpuntje minder solo de tweede plaats bekleedde. Hoewel na deze wedstrijd de slotronde nog gespeeld moet worden, sprak men in de wandelgangen van De Paperclip al voorzichtig van een kampioenswedstrijd.

Voor Ede speelde dit in overtreffende trap: als zij met een ruime marge zouden winnen, konden ze voor aanvang van de slotronde al kampioen zijn. Hier wilde Het Eerste vanzelfsprekend een stokje voor steken, en nadat jeugdspeler Nout had getrakteerd, omdat hij jarig was geweest - wat begroet werd met een amicaal en vrolijk 'HOERA!' - en eerste wedstrijdleider Hans de bekende mededelingen over consumptiebonnen, mobiele telefoons en toiletlokaties de ruimte in had geslingerd, kon de wedstrijd aanvangen.

Ook een tuinbouwvereniging, die een bijeenkomst in een belendende zaal in de Paperclip had gepland - zonder de schaakvereniging hiervan op de hoogte te stellen - moest nogal luidruchtig het ene naar het andere verhaal kwijt aan het barpersoneel. Gelukkig vertrok het buitenvolk na meermaals gesommeerd te zijn door leden die de interne competitie speelden, en keerde de rust weer.

In de tussentijd had kopman Martijn op het eerste bord met de zwarte stukken een Kasparov-variant tegen het gesloten Siciliaans opgediept. Zijn altijd vriendelijke tegenstander zag een pionwinst over het hoofd, die tevens een koningsaanval vanjewelste inleidde. Na nog twee mindere zetten stond de witte stelling op instorten, en kreeg Martijn de hand toegestoken.

Ook Rik had een eenvoudige overwinning. Met de witte poppen draaide hij de zwarte stelling met positioneel gevoel de duimschroeven aan. Zowel het stukkenspel van Rik, als het ruimteoverwicht zorgden voor te veel druk bij zijn sympathieke tegenstander. Hij wilde de zwartveldige loper afruilen, maar met een torenruiltussenschaak op e8 van Rik bleek de zwarte dame overbelast, waardoor de loper gratis verloren ging. Dit hoefde de Edenees niet bewezen te zien, en hij gaf op.

Rik maakte zijn sporadische verliespartij van vorige week ruimschoots goed, en keert terug als topscoorder van het team.

Want Brent verloor.

Ook hij speelde een geweldige partij, waarbij hij een gezonde pion plus de stelling voorkwam. Op bord zes leek dit voldoende om op de winst te gaan spelen, en Brent posteerde zijn torens door een dubbele lift op de derde rij, om het voordeel in ruimte, stelling en materiaal om te zetten in een punt. Maar, zo zou hij in de post-mortem toegeven, hij had niet eens gekeken naar de pionvork e5-e4, die hem een volle toren ging kosten. Deels gefrustreerd, deels de humor er van inziend, gaf Brent op.

"En ik stond zo lekker!" zou hij grijnzend zeggen.

De stelling van Eric leek op het eerste oog niet zo plezierig, maar nadere analyse wees uit dat het wel mee viel met de problematiek. De witte loper van de zwarte velden van zijn tegenstander leek een stuk sterker dan Eric's zwartveldige loper, omdat de enige centrumpion van Eric op zwart stond, en die van zijn tegenstander op wit. Maar juist die pion kon als steunpunt gebruikt worden, zo toonde de analyse aan, Eric zag het niet, en probeerde de loper te ruilen - wat op zich een goed plan was, maar niet op de manier waarop Eric het trachtte, want via twee schaakjes op de achterste en zevende rij werd het stuk opgehaald zonder enige compensatie. Eric gaf sacherijnig maar sportief op.

Tussenstand weer 2-2. Zo gewonnen, zo geronnen...

De schaakposities op de andere borden zorgden voor extra gloed in de hoopvolle harten van de Velpenaren. Want jeugdlid Vadim, de afgelopen maanden weer sterk groeiende (zowel in lengte als in schaakkracht), speelde een briljante partij. Althans, het eerste gedeelte. Door de verzwakkingen op de koningsstelling van zijn tegenstander aan te vallen en uit te buiten, kreeg hij een enorme activiteit met wat lichte stukken en een toren op de zwarte koning. Misschien had hij het punt eerder kunnen binnenslepen door zijn aanval verder uit te bouwen, maar Vadim besloot het materiaal te incasseren, en dwong zijn tegenstander tot het weggeven van een kwaliteit. Dit werd even later een stuk, en toen Vadim in lichte tijdnood kwam, wist hij zijn stukken toch met souplesse naar de juiste velden te dirigeren, waardoor zwart had kunnen opgeven.

Maar wellicht door de tijdsdruk dacht Vadim meteen te winnen, en gaf het stuk terug. Een foutje dat hij vaker maakte, en in plaats van een eenvoudig punt, kwam hij in een complex dame-toren eindspel terecht. Terwijl hij een Vadimmetje deed, want op de bijtelling speelde, werden de dames geruild en kwam er een remise-achtig toreneindspel op het bord. Maar zijn tegenstander maakte de klassieke fout: hij ging meevluggeren met onze jongeman, en terwijl hij dat deed begon hij te vergeten om zijn zetten te noteren. Omdat eerste wedstrijdleider Hans ook in een zware partij verzeild was geraakt, nam kopman Martijn de honneurs waar, en wees de Edenees erop dat hij moest blijven noteren. Immers, de man had nog 48 minuten op zijn klok, tegen meermaals slechts 2 seconden van Vadim.

Na enkele interventies herpakte de tegenstander van Vadim zich, en bleef noteren. Inmiddels bleek Vadim het toreneindspel beter te begrijpen dan zijn tegenstander. Actief spel is altijd belangrijk, maar in het toreneindspel nog belangrijker. Zijn tegenstander speelde op wat trucjes, maar Vadim doorzag alles, en had inmiddels een verbonden vrijpion op de a- en b-lijn gekregen. Dat was voldoende voor de winst, want deze gingen tezamen merkwaardig genoeg sneller dan de vrije e-pion van zijn tegenstander. De uitleg van dit eindspel volgt binnenkort in het Ledengedeelte van de website. Zijn tegenstander gaf sportief op voordat Vadim een dame ging promoveren, en complimenteerde hem oprecht en uitvoerig met zijn goede spel.

Vadim baalde nadien dat hij het zover had laten komen, en dat was niet onterecht, maar ondertussen had hij achtste bord wel van een speler gewonnen met een rating van 1775, en een belangrijk punt voor het team gescoord. Uitstekende presteerder.

Hierdoor werd de stand weer in Velps' voordeel: 3-2

De volgende die gehakt maakte van zijn tegenstander was Jan met de zwarte stukken. De Edenees tegen wie hij speelde had de bizarre opening 1. f3, 2. Ph3 en 3. Pf2 gespeeld, om daarna met een stuk of 10 pionzetten door te spelen. Zoals Jan achteraf zei, moet je niet proberen deze opening meteen af te straffen. Dat gevaar ligt op de loer, en dan kan de schaker stevig het deksel op de neus krijgen. Jan ontwikkelde goed door, bracht zijn koning in veiligheid door te rokeren, en ging toen met stellingsgevoel en enkele pionzetten de witte prutsstelling te lijf. Het moet gezegd: zijn tegenstander vond zeer knap en opmerkelijk vaak de enige zet. Toch bleven alle lange-termijn-voordelen voor onze man, omdat de witte koning geen veilig heenkomen meer kon vinden. Zeker niet toen er een tactisch schaakje volgde van de zwarte toren van Jan, die de stelling al vroeg was binnengedrongen. Met de koning op f1 pakte de witspeler met zijn dame een pion op f7, en dat was de laatste positionele blunder die hij in deze partij zou maken: Jan knalde een toren op f8, waardoor het verdedigende paard op f2 in de penning stond. En gepende stukken zijn nou eenmaal slechte verdedigers. Jan gaf een schaakje op d1, een veld dat gedekt werd door het paard, maar dat mocht niet bewegen, waardoor Jan groot materiaal ging winnen, en het mat niet ver uit de buurt zou zijn. Een vlekkeloze overwinning op het derde bord, en alvast een matchpunt binnen: 4-2.

Erika bood op het tweede bord in overwegende stelling remise aan. Haar tegenstander had bitter weinig keus om het aan te nemen, waardoor Ede de wedstrijd verloor, en Velp de eerste plaats overnam!

De partij van Erika vertelde een schitterend verhaal. In een Franse opening koos Erika met de witte stukken een klassieke variant, die een pion wint. Toen haar tegenstander van de theorie afweek en daardoor niet de beste voortzettingen speelde, kwam onze vrouw in bange tijden steeds beter te staan. Maar haar zetten waren niet optimaal, waardoor zwart de c-lijn kon overnemen, en met het controlerende zwarte paard op h4 bleef er weinig van de eens zo veelbelovende stelling van Erika over. Maar de balans sloeg weer de andere kant uit, toen haar tegenstander op zijn beurt niet wist hoe met het stellingsvoordeel om te gaan. Erika knokte zich terug, en wist in een eindspel te komen waarbij haar stukken veel actiever stonden. Omstanders begonnen zich af te vragen wanneer de h-pion naar de overzijde zou gaan wandelen, maar Erika besloot dus remise aan te bieden, dat subiet werd aangenomen.

Onder grote belangstelling moest Hans eerst een lastige stelling verdedigen, waarna hij door goed spel in een remise-achtige stelling terecht kwam, die hij wist uit te bouwen naar een dame-eindspel met een pion voorsprong. Een dame-eindspel met een pion voorsprong wordt zelfs op het allerhoogste niveau niet zomaar uitgetikt, en aangezien zijn tegenstander overduidelijk geen zin had om de handdoek in de ring te gooien, vroeg de situatie om aandacht en kwaliteit. Met aan beide zijde een zeer open koning begon Hans zijn dame eerst maar eens op d6 te zetten, vanaf welk veld hij alle pionnen dekte, inclusief de extra vrijpion op de b-lijn. Uiteraard volgden er dozijnen schaakjes, maar steeds de penningsmogelijkheden ontwijkend, moest ook zijn tegenstander opletten dat het gegevens schaakje niet kon worden opgeheven met een tegenschaakje. Daarom raakten de schaakjes na een zet of wat steeds op, en preste Hans zijn vrijpion naar de overkant . Ook op b4 stond het o zo belangrijke kleinood veilig, waardoor de stelling gewonnen ging worden. De lange partij verdiende misschien geen winnaar, maar Hans raapte het punt toch graag op.

Weer een uitstekende presteerder!

Zo won Het Eerste met 5.5 - 2.5, en nam het de koppositie van Ede over. De laatste wedstrijd in de slotronde is nu alles bepalend, maar we durven het woord alvast op te schrijven: het kampioenschap hangt in de lucht! 

Presteer, presteerder, presteerst - kent u die uitdrukking?

Het PrestEerste deed het!