VSV LenteQuiz 2020

De VSV Lentequiz 2020 is na vijf weken afgelopen. Hopelijk hebben jullie er wat van opgestoken en ik denk dat ik jullie met een aantal vragen heb weten te verrassen. De moeilijkheidsgraad van de vragen was bewust erg uiteenlopend. Sommige antwoorden waren alleen te vinden met de nodige inspanning. Zeventig vragen, op een aantal kom ik hier terug.

Quiz 1
De man op de foto is door niemand herkend. Niet vreemd want hoe herken je iemand die niet heel veel is gefotografeerd? Hoewel zijn naam in de hele schaakwereld bekend is: prof. Arpad Elo, de grondlegger van het ratingsysteem. De eerste ratinglijst van de wereldschaakbond verscheen in 1970, en het systeem wordt nog steeds gebruikt. Wel zijn er door de tijd heen allerlei aanpassingen gedaan aan het oorspronkelijk model. Foute antwoorden waren Petrosian, Olafsson, Campomanes, Henrik Carlsen (de vader van de wereldkampioen), Ben de Winter, Job van Oosterom en Jannes van der Wal.
Mirko Czentovic is de hoofdpersoon van de beroemde Schachnovelle, die hij schreef in 1941 en in vele talen, ook in het Nederlands, is vertaald.



Deze foto heb ik in 1981 gemaakt in Madurodam, op stap met Ineke Bakker, secretaris-generaal van de FIDE, Yuri Averbach (toen 59 jaar, hij is nu de oudste in leven zijnde grootmeester, 98 jaar) en Arpad Elo (toen 77 jaar, overleden in 1992 op 89-jarige leeftijd). Ineke Bakker overleed in 2003 op 70-jarige leeftijd.

Quiz 2
De fotovraag met het openlucht-schaakbord was te moeilijk. De plek was alleen te identificeren aan de hand van de richtingborden. Het antwoord Noorwegen heb ik al beloond met een half punt.
Folkert van Gorkum had een groentewinkel aan de Hoofdstraat, en was geen fietsenmaker. Hij ging ook met een groentewagen huis-aan-huis.
De drie schakers op de foto zijn de legendarische Artur Yusupov in het midden, gefklankeerd door Jon-Ludvig Hammer (Noor) en Nils Grandelius (Zweed); gekiekt bij het Reykjavik Open. En dus niet Paul van der Sterren, Lombardy of Hans Kuijf. Gemakkelijker te noemen waren drie schakende parlementsleden. Er zijn er meer, maar een kleine greep: Loek van Wely, Fred Teeven, Eric Smaling, Johan van Hulst, Sytze Faber, Thierry Baudet, Dick Dolman.

Quiz 3
Over Marcel Duchamp (1906-1995) is in 2009 het fraaie boek ‘The Art of Chess’ verschenen. ‘Fountain’ was een industrieel vervaardigd urinoir dat omstreden was als kunstwerk. Hij was behalve kunstenaar schaker van een hoog niveau. Zie verder bij quiz 6.
Vanaf de eerste FIDE-ratinglijst van januari 1971 hebben maar zeven schakers deze lijst aangevoerd, te weten Fischer, Karpov, Kasparov, Kramnik, Topalov, Anand en Carlsen. Eén inzender noemde een aantal van 79, dat is wat overdreven maar 7 in bijna 50 jaar is natuurlijk bizar weinig.
Onze eigen wereldkampioen was Huidji See! Niet bij het schaken (dat was de instinker) maar bij het 10-ball poolen, in 2011 in Manilla. Een leuke ingezonden naam was Ron Langeveld, de verrassende wereldkampioen correspondentieschaak in 2012.
Viswanathan Anand heet eigenlijk Anand Viswanathan. Velen en hijzelf ook gebruiken vaak Vishy. Hij deed al 20 keer mee in Wijk aan Zee.

Quiz 4
Na de eerste zet van wit en zwart zijn er echt 400 stellingen mogelijk. Elke pion kan één of twee velden vooruit, dat werd soms overzien. En de paarden kunnen bij elkaar naar acht velden. Het is dus 20x20. Leuker is het om op een verjaardag te vertellen dat er na 4 zetten 318.979.564.000 stellingen mogelijk zijn. Wie telt het even na?
De tyrannosaurus en mecenas Sinquefield heten allebei Rex.

Quiz 5
De zanger met de vrij hoge rating (1979) is Nick Schilder, hij is tevens ambassadeur van de KNSB.
Ons Euwe Stimulans Toernooi werd verrassend gewonnen door de Zambiaan Amon Simutowe, dus geen Cubaan of Braziliaan. In de tweede groep scoorde Wouter van Rijn 50%. De genoemde Anton van Rijn deed ook mee maar hij is geen lid van VSV.
Dan Bobby Fischer. Hij won alle partijen in het kampioenschap 1963 (en een paar dagen 1964) van de VS: 11 uit 11. In 1970 begon hij aan een onafgebroken reeks van 20 gewonnen partijen tegen topgrootmeesters. Daarbinnen vielen de 6-0 tegen Taimanov en de 6-0 tegen Larsen in de kandidatenmatches.
De jongeman op de foto was GM Rameshbabu Praggnanandhaa en niet de 15-jarige Nodirbek Abdussatorov, ook een grootmeester met een rating van 2627.

Quiz 6
VSV kwam al in 2001 naar De Paperclip.
Op de foto staan de zingende Hans Ree en Alexander Münninghoff. Genoemd werden ook Lajos Portisch, Gerrit Komrij, Jan Schadd en John Sloots. Het duo zong de Euwe Marsch tijdens het slotevenement van het Max Euwe toernooi van 2011 in Amsterdam. Het toernooi was in de Openbare Bibliotheek (OBA) maar het slot in de befaamde kunstenaarssociëteit De Kring. Op 28 april overleed Münninghoff. Ik heb hem diverse keren ontmoet, voor het eerst decennia geleden en in dit millennium bijvoorbeeld bij de opening en sluiting van het Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee. ‘Alexander Münninghoff was een prachtmens’, schreef Peter Boel terecht op o.a. Schaaksite. Bij de presentatie van zijn fantastische boek ‘De Stamhouder’ bij Jansen en de Feijter kreeg ik hem helemaal aan het slot aan het zingen, toen ik hem aan het duet in De Kring herinnerde.

Quiz 7
De grootmeester en econoom is Kenneth Rogoff. Ook genoemd werden de Amerikaanse grootmeesters Evans en Kavalek.
De popgroep was Queen, verrassende alternatieven hadden te maken met de koning: Kings of Leon of the King himself (Elvis).
Pat na de eerste zet kan natuurlijk niet, maar Hans Ree heeft het boek ‘In den eersten stoot pat’ geschreven.
De top-10 speler leverde mijzelf een probleempje op omdat ik Jeroen Piket op het oog had. Die heeft echter als hoogste plek op de wereldranglijst de elfde gehad. Loek van Wely heeft wel tiende gestaan en Max Euwe kon ik ook niet afkeuren hoewel er in zijn tijd nog geen ratinglijsten bestonden. Kortsjnoi tel ik niet mee.
De Gardeklok klinkt misschien Frans, maar heeft zijn oorsprong in de DDR.

Quiz 8
De citaten. Het ‘snelste’ spel volgens Einstein, en niet volgend de snelle man Usain Bolt. Dezelfde inzender noemde Sir Edmund Hillary bij het citaat over de ijsberg, zeer geslaagde pogingen maar nu ging het over Mark Dvorestky. De kruk werd genoemd door Labouchere en de prutser door Weidema. Diverse (oud) leden werden genoemd. Bobby Fischer sprak de woorden ‘Nothing is as healing as a human touch’ toen hij al ernstig ziek was en medische behandeling grotendeels weigerde. Het graf van Fischer is in een piepklein plaatsje Laugardaelir, een flink eind buiten Reykjavik.
Over de vraag over de schaakstukken is iedereen gestruikeld. Staunton zeiden alle inzenders (op een na die dacht ons eigen oud-lid Zinnemers), maar die propageerde de stukken weliswaar direct maar ze waren een ontwerp van ene Nathaniel Cooke.
 
Quiz 9
De hoogstgeplaatste Nederlandse vrouwelijke schaker is sinds vorig jaar Sopiko Guramishvili, de vrouw van Anish Giri. Zij is sinds vorig jaar Nederlandse en staat boven Zaoquin Peng.
Jolande Withuis is de dochter van Berry Withuis, de geweldige schaakpromotor en -publicist (de Persdienst!) van een groot deel van de vorige eeuw. 
Het oudste schaakboek wordt meestal toegeschreven aan Ruy López de Segura, uit 1561. De Spaanse opening wordt in het buitenland vaak de Ruy López genoemd!
Ossip Bernstein werd getroffen door de beurskrach en Humphrey Bogart speelde correspondentiepartijen met soldaten.
Nico Boekesteijn won een fiets bij een Grote Clubactie, en niet € 12, € 100 en ook geen Porsche 911 Carrera 4S Coupé.
Op de foto met Kasparov zien we in elk geval op de achtergrond ook Nigel Short. De dame in het oranje op de voorgrond is (anders dan eerder gedacht) geen Nederlandse.

Quiz 10
Johan Timman is geen broer van Jan, hij is bekend (hoewel niet bij mij …) van onder meer ‘Trip into the body’. Elektronische muziek.
Snuffelend graaiend zien is een zienswijze op het schaken van Donner.
De vorige FIDE-president Kirsan Ilyumzhinov heeft beweerd een keer door aliens te zijn meegenomen. Hij heeft volgehouden dat dit echt zo is geweest maar dat hij het er later niet meer over wilde hebben omdat hij dan voor gek verklaard zou worden. Het verhaal is terug te vinden op internet.
Als je vanaf alle 64 velden nagaat waar een paard naar toe kan kom je in totaal op 336 mogelijkheden!
Claire de Remusat heeft geschaakt met Napoleon.
De link met zuivel is dat VSV in de oorlogsjaren een speelzaal had in de voormalige melkinrichting Beatrix. Er zijn ook andere afkortingen van VSV ingezonden.
De foto van de boekhandel is Bókin in Reykjavik. Dat betekent niet meer of minder dan ‘Het Boek’. Het interieur is chaotisch maar men kan alles snel vinden. Bókin kreeg grote bekendheid omdat Bobby Fischer hier vaak een rustig hoekje vond om te lezen. De stoel waarop hij altijd zat staat nog altijd op dezelfde plek en menig schaakliefhebber is even op die stoel gaan zitten.

De uitslag:
Vooral de zevende en achtste quiz leverden problemen op, met name bij de niet-opzoekers. Voor de VSV-vragen was ons jubileumboek een onmisbaar naslagwerk. Verder kon het meeste met enige inspanning wel op internet worden gevonden. Grappig dat bij de eerste fotovraag (professor Elo) niemand in de buurt kwam. Er zijn maar twee deelnemers die niets hebben opgezocht. Eén van hen is later begonnen. De hoofdprijs bestaat uit ‘eeuwige roem’ en die eer gaat naar Wouter van Rijn. Hij is met Wim Louwman de enige die alle quizvragen heeft beantwoord. Bij het tellen van de punten heb ik rekening gehouden met zelf ingezonden vragen waarvoor ik uiteraard geen punten aan de inzenders daarvan kon toekennen. Het ‘zilver’ en ‘brons’ gaat naar Hans van Capelleveen en Wim Louwman. Met dank aan alle deelnemers! En hopelijk zien we elkaar op niet al te lange termijn weer achter het schaakbord.

Eric de Winter